گبه نوعی زیرانداز میباشد و همچون فرش بافی ارزش هنری بسیاری نیز دارد بطوریکه امروزه در همه جای دنیا طرفداران بیشماری را به خود جلب کرده. گبه طرح عشایری نوعی نقشه هست که بصورت ذهنی بافته میشود.
برخی از محققان دلیل نامگذاری این نوع زیرانداز با عنوان گبه را ضخیم بودن و کاربرد آن در حفاظت نسبت به عوامل مختلفی چون سرما میدانند. میتوان گفت تاریخچه پیدایش و تولید گبه به زمان انسان‌های اولیه برمیگردد چرا که آنها در ابتدا از پوست حیوانات مختلف به عنوان زیرانداز خود استفاده می‌کردند و به مرور زمان و با کسب تجارب توانستند از پشم حیوانات اهلی نخستین زیراندازهای تار و پودی را تولید کنند که یکی از آنها گبه میباشد.
گبه که به خرسک نیز معروف است از جنس همان قالی میباشد با این تفاوت که در اندازه های کوچکتر و با پرزهایی بلندتر تهیه میشود و عمدتا هنر دست عشایر مناطق مختلفی چون بوشهر ، شیراز ، خراسان و … میباشد و در واقع جزو سرمایه اصلی این مردم محسوب میشود.
لازم به ذکر است استان فارس با قدمتی ۱۵۰ ساله در زمینه گبه بافی را میتوان از پیشگامان این هنر در ایران دانست. این منطقه شامل ایل نشینانی چون ایلات قشقایی ، خمسه ، ممسنی و بختیاری میباشد و میتوان با جرات گفت که گبه های بافت ترکان قشقایی فارس از بهترین هاست بطوریکه در خارج از کشور نیز از اعتبار خاصی برخوردار میباشد.
از دیگر مراکز مهم بافت گبه می توان از دو گنبدان ، باشت ، تل گر ، چشمه بلقیس ، ده شیخ و چرام در شهرستان کهکیلویه ، ده علیا و ده سفلی علیا ، برازجان و حوزه های روستایی شول و ده کهنه از استان بوشهر نام برد.
نوع بافت و مشخصات
از تفاوتهای اصلی گبه با فرش یا قالی را میتوان در عواملی دانست چون سایز ، بلندی پرزها که بعضا به یک سانتیمتر هم میرسد ، شمار پود بیشتری که در آنها به کار می‌رود که البته خود عاملی برای نرم بودن گبه ها نیز محسوب میشود.
خوشبختانه یکی از عواملی که سبب شده گبه ها را بتوان در انواع مختلف طرح و نقش یافت ، نقش پردازی سنتی و ذهنی بافندگان آن است چراکه در بافت این نوع از زیر انداز ها هیچ گونه نقشه ای وجود ندارد و هر بافنده ای هرآنچه در ذهن خود دارد را به مرحله اجرا در می آورد به همین علت با جرات میتوان گفت اگر میلیون‌ها گبه را در کنار هم قرار دهید باز هم محال است در بین آنها دو گبه با مشخصاتی کاملا یکسان پیدا کنید همین نکته نیز از دیگر مشخصه های با ارزش هنری این کالا میباشد.
این نوع قالی عمدتا به شکل فارسی باف و بر روی دار های زمینی بافته میشود ؛ با این حال ممکن است گاهی و در بعضی مناطق به روش ترکی باف نیز تهیه شوند. با وجود تنوع زیاد طرح و رنگ در گبه ها با این حال میتوان گفت زمینه گبه های تولیدی مناطق مختلف ایران اکثرا دارای رنگ های روشن نظیر سفید ، کرم یا شیری میباشد. بافت گبه معمولا به وسیله‌ی پشم خودرنگ مخلوط با موی بز صورت میگیرد. این پشم‌ها پس از شستشو ریسیده و تابیده میشود و سپس برای بافت مورد استفاده قرار میگیرند.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.