قشقایی شیرازی

قشقایی یکی از ایل های بزرگ و کهن ایران و قومی دلیر است که شکست و تسلیم در نظرش معنایی ندارد. زندگی عشایر با کوچ و زندگی در طبیعت پیوند خورده است و این ایل هنوز هم با توجه به فصل سال برای رسیدن به ییلاق و قشقاق کوچ می کند.

ایل قشقایی به زبان ترکی آغوز غربی حرف میزنند که البته خودشان می گویند زبانشان ترکی است. بیشتر مردمان این ایل مذهب شیعه دارند. استان فارس مرکز اصلی زندگی آن ها است اما قلمرویشان آنقدر گسترش پیدا کرده که دیگر استان ها مثل اصفهان، چهار محال و بختیاری، کهگلویه و بویراحمد، مرکزی، بوشهر، قم و … را هم در برگرفته  است.

در طول تاریخ در دوره های مختلف زمانی این ایل کم کم به ایران کوچ کردند و در شهرهای مختلف ساکن شدند. تمام عشایری که ترک زبان هستند شهرهای مختلف ایران را برای زندگی انتخاب کرده اند و در جای جای ایران پراکنده شده اند. جمعیت این ایل در چیزی حدود۳۰ سال پیش، نیم میلیون بود و امروز به بیش از ۱ میلیون نفر رسیده است. اینکه نام قشقایی اولین بار برای چه بر روی این ایل گذاشته شد به درستی مشخص نیست و تردیدهای زیادی درباره آن وجود دارد اما به نظر می آید نظر «واسیلی بارتولد» در بین نظرهای دیگر به واقعیت نزدیک تر باشد. از نظر او قشقایی از واژه ترکی «قشقا» به معنی اسب سفید گرفته شده است. البته نظر دیگر این است که از واژه ترکی قاچماق به معنی فراری گرفته شده است.

نظر کلی درباره این ایل این است که اجدادشان از قراوالان لشکر هلاکوخان و تیمور بودند و از ترکستان به سمت ایران آمده اند. در قرن یازدهم میلادی مهاجرت های بزرگ قبیله ای صورت می گفت و به نظر می آید زمان مهاجرت این ایل به ایران در همان زمان بوده است. بیشتر تاریخ شناسان معتقدند که این ایل قبل از اینکه استان فارس را به عنوان محل اصلی زندگی انتخاب کنند مدتی را در شمال غربی ایران ساکن بودند یکی از چیزهایی که این نظر را تایید می کند وجود قبیله ای به اسم مغانلو در میان قشقایی ها بوده که بدون شک نامشان از دشت مغان شمال اردبیل گرفته شده است. قبایل دیگری هم در میان قشقایی ها هستند که به نظر می آید پیشینه آن ها به شمال غرب ایران گره خورده است. از طرفی، خود قشقایی ها هم معمولا سرزمین گذشته خود را اردبیل می دانند. این طور که از اسناد و مدارک معلوم است در یک دوره زمانی میان خلج ها و قشقایی ها ارتباط نزدیکی وجود داشته است دلیل این فرضیه به مهاجرت خلج ها به فارس و ترکیب آن ها با قشقایی ها برمی گردد. با نگاهی به نام طایفه های قشقایی کاملا مشخص است که به جز خلج ها طوایف دیگری مثل قراگوزلو، ایگدر، شاملو و بیات هم به این اتحادیه ایلی اضافه شده اند.